Doğum Kontrol Hapları Östrojen ve sentetik progestin hormonları içeren doğum kontrol hapları yaygın olarak kullanılmaktadır.Bu ilaçlar doğum kontrolünü yumurtlamayı engelleyerek sağlamaktadır.
Doğum kontrol haplarına jinekolog muayenesinden geçmeden başlanmaması gerekir. Bu muayeneye ilave olarak smear testide muhakkak yapımalıdır.Doğum kontrol haplarının bilinen yan etkileri bulantı, ara kanamalar, adet kanamasında azalma, deride lekelerin oluşması, migren ağrılarının şiddetlenmesi, memede ağn ve mizaç değişiklikleridir. Gebeler, yüksek tansiyon, damar, karaciğer, şeker ve migren hastaları, 35 yaşın üzerinde sigara içen bayanlar ve 16 yaşından küçükler, kesinlikle doğum kontrol hapı kullanmamalıdır.
Erkeklerin Kullanabilecekleri Doğum Kontrol Hapları Erkekler için Çin'de geliştirilen doğum kontrol haplarının güvenilirliği %95 oranındadır. Bu ilaçların önümüzdeki 10 yıl içinde piyasaya sürülmesi beklenmekte ve araştırmalar hala devam etmektedir. Bu hapların yan etki olarak bazı erkeklerde kişilik ve ruh hali üzerinde etkileri olduğu saptanmıştır.
Spiral Değişik şekil ve boyutlarda olabilen rahim içi araçlar 1960 yılından itibaren yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.Regl döneminin 3. veya 4. günü rahme yerleştirilen spirallerin saf plastik ve bakırlı çeşitleri yanında, son zamanlarda hormon salan tipleri de üretiliyor.
Spiral kullanan bayanların her yıl kontrol yaptırması gerekmektedir. Rahim içi araç kullananların en fazla şikayetleri kasık ağrıları, ara kanamaları, sancılı ve fazla adet kanaması görülmesi konularında olmaktadır. Toplumumuzda daha çok spiral olarak bilinen rahim içi araçlar pelvik enflamatuvar hastalığını artırarak, tüplerde tıkanıklığa bağlı kısırlık ve dış gebeliklere neden olabileceğinden, en az bir çocuğu olan veya çocuk sahibi olmak istemeyen kadınlar tarafından kullanılması önerilmektedir.
Kondom (Prezervatif)
Prezervatif cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklara karşı da %99 oranında koruyuculuğu olan güvenilir doğum kontrol yöntemleri arasında sayilmaktadır. İnce plastik bir materyalden vapılan prezervatif, cinsel ilişkiye girmeden önce erkek cinsel organı üzerine takılarak kullanılmakta ve böylelikle spermlerin vajinaya girmesi engellenmektedir.
Prezervatifin yırtılması nedeniyle işlevini kaybetmesi,kauçuk, pudra veya lubrikan maddeye karşı alerjik reaksiyon oluşması ya da çıkma korkusu yüzünden cinsel ilişkinin kesintiye uğraması dışında yan etkisi de yok denecek kadar azdır. Bu yöntemin doğum kontrolyöntemleri içindeki güvenilirliği, doğum kontrol hapı ve rahim içi araçlardan (spiral) daha azdır.Ancak prezervatifin güvenilirliğinin doğum kontrol haplarının etkinliğine yakın bir düzeye çıkması vajina içerisine uygulanan spermisid kontraseptif krem, jel veya köpükle sağlanabilmektedir.
Deri Altı Hormon İmplantlarıHormon implantları deri altına yerleştirilen yumuşak kapsüller şeklindedir ve progestin hormonu salarak yumurtlamayı önleyerek ve 5 yıl boyunca koruma sağlamaktadır. Söz konusu kapsüllerin, konusunda deneyimi olan doktorlar tarafından yerleştirilmesi ve 5 yılda bir değiştirilmesi gerekmektedir. Deri altı hormon implantlarını doğum kontrol hapları kullanmaması gereken kişiler tarafından kullanılmaması gerekmektedir.
Hormon İğneleri Etkili bir korunma metodu olarak kabul edilen hormon iğneleri progestin hormonu içermekte ve üç aylık periyotlar halinde kullanılmaktadır. Bir yıldan fazla süre ile doğum kontrol yöntemi olarak kullanıldığında adet kanamalarının kesilmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle, ileride çocuk sahibi olmayı düşünen bayanlara önerilmemektedir.
Kısırlaştırma (Cerrahi Sterilizasyon) Cerrahi sterilizasyon operasyonu hem kadın hem de erkek için uygulanabilen ancak istendiğinde geriye dönüşü çok az bir olasılıkla mümkün olabilen bir doğum kontrol yöntemidir. Kadınlar için uygulanan yönteme tubal sterilizasyon (tüplerin bağlanması) , erkekler için uygulanan yönteme ise vazektomi (üreme kanalının bağlanması) adı verilmektedir.
Gelişmiş ülkelerde, üreme çağındaki çiftlerin yaklaşık %24′ü doğum kontrol yöntemi olarak cerrahi sterilizasyonu seçmektedir ve güvenilirliği %99.8 olan tüplerin bağlanması yönteminin kadının cinsel yaşamına ve ruh sağlığına olumsuz hiçbir etkisi bulunmamaktadır.Güvenilirlilik oranı %99.9 olan vazektominin de aynı şekilde erkek cinsel yaşamına ve ruh sağlığına olumsuz bir etkisi yoktur.
İlişki Sonrası Ertesi Gün Hapları
Cinsel ilişki sonrasında alındığında gebeliği önleyen ilaçlar, östrojen ve progestin hormonları içermektedir ve rahmin iç tabakasının gelişimini engelleyerek istenmeyen gebeliği önlemektedir.Bu Doğum Kontrol Yönteminin geliştirilmesindeki amaç korunmasız cinsel ilişkiden sonra meydana gelebilecek gebeliğin kürtaj operasyonu yapılmasına gerek kalmadan önlenmesidir.Ertesi gün hapları cinsel ilişki sonrasındaki ilk 72 saat içinde alındığında, gebeliği %97 oranında önlemektedir. Dogum kontrol haplarının kullanımı ile ortaya çıkan yan etkiler, bu ilaçların kullanımından sonra da görülebilmektedir.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.